Stres cieplny występuje wtedy gdy obciążenie zwierząt ciepłem jest większe, niż ich zdolność do jego utraty i równowaga cieplna organizmu zostaje zaburzona. Do nieprawidłowości w termoregulacji pomiędzy ciepłem wytworzonym przez zwierzęta a tym oddanym do otoczenia przyczyniają się: wysoka temperatura, wilgotność, promieniowanie słoneczne oraz niewielki ruch powietrza. Stres cieplny może wystąpić u wszystkich gatunków zwierząt hodowlanych wywołując różne objawy.

Krowy nie lubią upałów

Komfort termiczny bydła mieści się w przedziale około 8-20 stopni Celsjusza. W przypadku bydła mlecznego najbardziej narażone na stres cieplny są krowy wysokowydajne. Wzrost produkcji mleka jest skorelowany ze wzrostem temperatury ciała zwierzęcia, które latem podczas upałów ma problem z oddawaniem ciepła do otoczenia.

Stres cieplny u bydła mlecznego ma swoje długofalowe skutki:

• zwierzęta nie chcą jeść, a więc spada stopień wykorzystania paszy,
• są osłabione i podatne na schorzenia,
• zmniejsza się produkcja mleka w szczycie laktacji nawet o 10-15 procent,
• mleko zawiera mniej tłuszczu i białka,
• spada współczynnik wykrywania rui oraz zacieleń.

Bydło mięsne również jest wrażliwe na stres cieplny

Pomimo że jego skutki są na początku mniej zauważalne, to długoterminowe ignorowanie problemu powoduje niższe wskaźniki efektywności opasu, ponieważ spada pobranie przez zwierzęta paszy, a więc również ich dobowych przyrostów masy ciała i wskaźnika wykorzystania paszy. Ponadto, u krów bydła mięsnego przebywającego w dyskomforcie temperaturowym obniża się produkcja mleka co powoduje mniejsze przyrosty masy ciała cieląt, a u buhajów pogorszenie jakości nasienia.

U wszystkich gatunków zwierząt hodowlanych skutki są równie negatywne i odczuwalne, także dla hodowcy poprzez znaczne straty finansowe. Opłacalność produkcji zmniejsza się z każdym dniem występowania stresu cieplnego w stadzie.

Wentylatory wpływały na większy komfort zwierząt

Dzięki właściwej wentylacji zwierzęta w halach podczas IV Regionalnej Wystawy Zwierząt Hodowlanych przebywały w komfortowych warunkach ale należy pamiętać, że stres cieplny to nie tylko tu i teraz. O dobrostan zwierząt należy dbać przez cały rok.

Stres termiczny u bydła nie tylko latem

Niestety w Polsce okres wysokich temperatur wydłużył się. Obecnie pierwsze wzrosty temperatury można zauważyć już w kwietniu, które potrafią bardzo zaskoczyć. Dlatego zabezpieczenie obory w odpowiednią wentylację należy wprowadzać znacznie szybciej niż dopiero latem. Podwyższona temperatura powietrza potrafi utrzymywać się aż do września, a nawet października.

Ze względu na zmiany klimatu i wzrost średniej rocznej temperatury w naszym kraju, trudno aby stare budynki były przystosowane do obecnych warunków, zwłaszcza jeżeli nie zostały odpowiednio zaprojektowane. Na szczęście dostępne systemy schładzania i wentylacji obór mogą pomóc wyeliminować problemy wysokich temperatur nawet w starych obiektach nie zaadoptowanych do upałów.

Profilaktyka i rozwiązania problemu w stadzie

Jak prawidłowo zapobiegać?

• poprawić warunki mikroklimatu w oborze: zamontować wentylatory, zraszacze, czujniki mikroklimatu,
• zmniejszyć zagęszczenie bydła w budynku jeżeli to możliwe zapewnić dostęp do pastwiska lub wybiegu,
• zadbać o odpowiednią ilość poideł oraz stały dostęp zwierząt do wody,
• zmienić żywienie i jego sposoby: zadawać paszę częściej w chłodniejszych porach dnia tak, aby nie przegrzewała się,
• uzupełnić mikroelementy – szczególnie ważny jest potas (dostęp do lizawek, dodatki mineralne),
• uzupełnić dawkę w antyoksydanty, selen, witaminę E, beta-karoten – stymulacja układu odpornościowego,
• podać drożdże – stymulacja pracy żwacza i pozytywny wpływ na mikroflorę.

Obecnie hodowcy szukają najlepszych rozwiązań w optymalizacji produkcji zwierzęcej. Odpowiednio dobrany i zamontowany system wentylacji w oborze może dawać efekty cały rok. Latem zwalcza stres termiczny zwierząt. Zimą usuwa wilgoć oraz pomaga odzyskać ciepłe powietrze skumulowane w górnych częściach budynku.